بالادست

آقای احمدزاده‌ی عزیز ممنون که همراه ما هستید و در بهبود فرایندها به ما کمک می‌کنید و نکاتی که توجه‌تان را جلب کرده است را برای ما ارسال کردید. در ادامه می‌توانید پاسخ آقای میثم کاشی‌پور، مترجم کتاب بالادست، به نکاتی که ذکر کردید را مطالعه کنید:

با سلام،
جناب آقای مجتبی احمدزاده،
خیلی خوشحالم که با دقت کتاب را مطالعه کرده‌اید.
۱. دربارۀ نکتۀ اولتان، کاملاً درست گفته‌اید و اشتباه از من بوده است. ترجمۀ درست همان «تعویض مفصل زانو»ست که اشاره کرده‌اید.

۲. دربارۀ نکتۀ دومتان، اینکه دو نفر به شیوۀ متفاوت با هم رقابت می‌کنند کاملاً درست است و من هم در ترجمه همین مفهوم را مد نظر قرار داده‌ام. اما صحبت شما دربارۀ اینکه این در زبان انگلیسی استعاره است درست نیست. تا جایی که من می‌دانم استعاره نیست و البته از پنج نفر انگلیسی‌زبان هم پرسیده‌ام. خودم بعد از هشت سال زندگی در آمریکا یک بار هم آن را از کسی نشنیده‌ام. از چت‌جی‌پی‌تی هم پرسیدم که اطمینان حاصل کنم. استعاره‌ای که در زبان انگلیسی برای این مفهوم وجود دارد و متداول‌تر است این است:
we zig and they zag.
این چیزی که نویسنده نوشته است استعاره یا به تعبیر بهتر تشبیه خلاقانه‌ای است که از خودش درست کرده است. من هم دوست داشتم خود استعاره را ترجمه کنم، چون از ترجمۀ کلمه‌به‌کلمۀ استعارۀ نویسنده خوشم آمده بود. درضمن، درست است که این عبارت به شیوۀ متفاوت اشاره دارد اما به‌هیچ‌وجه نگاه چشم‌وهم‌چشمی ندارد. خلاصه که حرف شما دربارۀ شیوۀ متفاوت رقابت صحیح است اما من براساس سلیقه حس کردم ترجمۀ کلمه‌به‌کلمه می‌تواند همین مفهوم را برساند. به‌علاوه، چون این برداشت خلاقانه‌ای از نویسنده است نه استعاره‌ای کاملاً متداول در انگلیسی من زیرنویس را براساس برداشت خودم از کلماتی که نویسنده انتخاب کرده بود نوشتم. مثلاً دربارۀ اینکه چرا نگفت ما صدای بیس را بالا می‌بریم و نروژی‌ها صدای تریبل را حسم این بود که بیس با فرکانس کمتر (هیاهوی کمتر) و طول موج بیشتر (اثر طولانی‌مدت‌تر) در مقابل تریبل (هیاهو و هزینۀ بیشتر) و طول موج کمتر (اثر کوتاه‌مدت‌تر) مد نظر نویسنده بوده است.

۳. دربارۀ نکتۀ سومتان، صحبت شما کاملاً درست است. اراده و اختیار هم می‌تواند جای عاملیت قرار گیرد. من الان می‌فهمم چرا شما این نظر را داشته‌اید. چون از عاملیت این برداشت را داشته‌اید که طرف عامل یا عملۀ شخص دیگری است! من موقعی که داشتم ترجمه می‌کردم احتمال چنین برداشت جایگزینی در ذهنم نبود اما الان که حداقل یکی از خوانندگان کتاب چنین برداشتی داشته فکر می‌کنم شاید اراده و اختیار بهتر می‌بود. البته به نظرم این هم به سلیقه و البته به جغرافیای زندگی افراد بستگی دارد. در جایی که من بزرگ شدم از عاملیت همان اختیار و اراده را برداشت می‌کردیم. ممکن است در جاهای دیگر متفاوت باشد، که هست!
ارادت،
میثم کاشی‌پور.